Pastelkrijt is een minder bekend materiaal dat je in ieder geval een keer geprobeerd moet hebben. Jammer genoeg zie je in musea niet vaak tekeningen in pastelkrijt tentoon gesteld. Om een idee te geven van de fantastische resultaten die ermee te bereiken zijn, hieronder een paar voorbeelden van (toevallig allemaal Franse) kunstenaars:

Odilon Redon

Alexandre Nozal 

Edgar Degas

Victor Prouvé

Wat heb je nodig om met pastelkrijt te werken?

Pastelkrijt komt in zeer verschillende prijsklassen, van een doosje (24 stuks) van de Action voor € 2,95, tot € 3,80 voor één enkel pastelkrijtje van Unison Colour. Over het algemeen hebben de goedkopere merken minder diepe kleuren, en zijn de krijtjes harder, vermoedelijk omdat er meer bindmiddel in zit. Het krijt van de Action is hierop overigens een uitzondering. Verder kun je ook pastelkrijt in potloodvorm kopen, met als voordeel dat je geen vieze vingers krijgt en preciezer kunt werken.

Papier: niet te glad en niet te bobbelig. Dit kan lastig zijn en hangt ook een beetje van je smaak af. Te glad papier houdt de korreltjes pigment niet vast en is dus niet geschikt. Papier met een te grove structuur zorgt ervoor dat het heel moeilijk wordt een egale kleur te krijgen, je moet de korreltjes pigment dan met veel moeite in het papier wrijven. Gekleurd papier, in een kleur die bij je onderwerp past, of juist een contrast hiermee vormt, is ideaal. Ik persoonlijk ben nog steeds op zoek naar een “pluizig” papier. Begrijp je wat ik bedoel en weet je waar ik dat in verschillende kleuren kan kopen? Laat een commentaar achter en ik ben je eeuwig dankbaar.

pastelkrijt op te grof papier

En verder is een kneedgum handig (Faber Castell is een fijn merk) om precies te gummen zonder het papier te beschadigen. Wil je niet de hele tijd met je vingers wrijven omdat je huid dan zo droog wordt, dan zijn er diverse opties: de doezelaar is een strak opgerold papieren staafje met punt. Nadeel ten opzichte van je vinger is dat het papier van de doezelaar droog is en je vinger een beetje vettig, moeilijk uit te leggen maar dat maakt dus verschil. De doezelaar maak je schoon door hem te schuren over een voetenvijl. Verder kun je ook wattenstaafjes en kwastjes gebruiken om het krijt uit te wrijven.

doezelaars

Ten slotte fixeerspray, bedoeld om je tekening te fixeren. Sommige mensen gebruiken haarspray omdat het goedkoper is, het enige nadeel hieraan is dat je tekening nog jaren naar haarspray ruikt. Fixeerspray is voor zover ik weet alleen in kunstenaarsbenodigdheden winkels te koop en kost rond de €10,- voor een spuitbus.

Hoe maak je een tekening met pastelkrijt?

Pastelkrijt is een droog poederig materiaal, en wanneer je er te hard op drukt, hecht slechts een deel van het krijt aan het papier; de rest kun je opvegen: zonde. Het is beter om eerst zacht te krijten, met de platte kant of met de punt van het krijt, en dan uit te wrijven met vinger, doezelaar, wattenstaafje of wat je maar prettig vindt. Dit is de eerste laag. Ben je tevreden met deze onderlaag en belangrijk: ga je niet meer gummen (!) dan kun je deze laag alvast fixeren. Over deze eerste laag leg je een tweede en misschien derde laag. Voor de laatste details kun je een pastelpotlood gebruiken. De combinatie van zachte gedoezelde delen en krijtachtige lijnen maakt een pastelkrijttekening boeiend om naar te kijken.

Voor zachte overgangen zet je twee kleuren naast elkaar op papier, die je daarna door elkaar wrijft. Ideaal voor zonsondergangen, ronde vormen, etc. Kijk wel uit dat je niet te ver door gaat en eindigt met één grote grijze massa. En was je handen tussendoor. Als je geen zin hebt om telkens naar de gootsteen te lopen, houd dan vochtige doekjes bij de hand.

pastelkrijt voor en na doezelen

Soms teken je met pastelkrijt een vlak met de bedoeling het uit te wrijven en geen lijnen meer te zien, om dan tot de ontdekking te komen dat het krijt té goed hecht, en je die lijnen blijft zien. Als je dit wilt voorkomen is het ten eerste handig om een testblaadje naast je werk te houden. Daarnaast is de veiligste manier om ongewenste strepen te voorkomen om het krijt met je vingers aan te brengen. Wrijf eerst met je vinger over het krijtje, en dan op het papier. Vingerverven maar dan subtieler. Dit is wel een methode voor geduldige mensen.

pastelkrijt aanbrengen met de vingers

Je kunt pastelkrijt zien als een medium tussen tekenen en schilderen in; het biedt net als verf de mogelijkheid om kleuren op papier door elkaar en over elkaar te mengen, maar zonder de tijdsdruk van drogende verf, of de tussenkomst van de kwast. Het is een direct materiaal dat je ook goed kunt gebruiken voor expressieve tekeningen.

Wanneer je tekening af is kan het nodig zijn 2 lagen fixeer spray aan te brengen, en hem in een map tussen (vloei)papier te bewaren.